ĐỆ TỬ QUY ║Giáo Dục Đức Hạnh Con Người (đoạn 5)

[Kinh văn] Thân sở hiếu, lực vi cụ. Thân sở ố, cẩn vi khứ. ║ Thân hữu thương, di thân ưu. Đức hữu thương, di thân tu. ║ Thân ái ngã, hiếu hà nan. Thân tăng ngã, hiếu phương hiền.

[Diễn nghĩa] Cha mẹ ưa thích những chuyện hợp tình, hợp lý, hợp pháp, thì chúng ta phải tận tâm tận lực vì cha mẹ làm cho tốt đẹp.(8) Trong phạm vi hợp lý(9), những việc làm của mình khiến cha mẹ phiền lòng, thì chúng ta phải cẩn thận từ bỏ ngay. Nếu thân thể của chúng ta bị thương, thì cha mẹ sẽ lo âu. Nếu đức-hạnh(10) của chúng ta không tốt, thì cha mẹ cũng cảm thấy tủi hổ. Nếu cha mẹ thương yêu thì việc hiếu thuận với cha mẹ không khó. Nhưng nếu cha mẹ chán ghét thì vẫn phải hiếu thuận mới hợp với đạo thánh hiền.

[Anh ngữ] If whatever pleases my parents is fair and reasonable, I will try my best to attain it for them. If something displeases my parents, if within reason I will cautiously keep it away from them. When my body is hurt, my parents will be worried. If my virtues are compromised, my parents will feel ashamed. When I have loving parents, it is not difficult to be dutiful to them. But if I can be dutiful to parents who hate me, only then will I meet the standards of the saints and sages for being a dutiful child.

Chú thích: (8) Không hợp tình, hợp lý, hợp pháp nên uyển chuyển khéo léo khuyên bảo cha mẹ (sách). ║ (9) Nên hướng cha mẹ đi về nẻo chính, có chánh kiến - cái nhình đúng đắng. ║ (10) “Đức” (“德”) là đạo-đức tu-dưỡng của con người. “Đức” có Ngũ-Thường Bát-Đức. Ngũ-Thường là Nhân (仁), Nghĩa (義), Lễ(禮), Trí (智), Tín (信). Bát-Đức là Hiếu (孝), Đễ (悌), Trung (忠), Tín (信), Lễ (禮), Nghĩa (義), Liêm (廉), Sỉ (恥).

Trích từ sách "Đệ Tử Quy Dịch Giải"